L-glutamine wordt door de lever en de longen aangemaakt en wordt daarom beschouwd als een niet-essentieel aminozuur. Toch kan iemand door zware inspanningen of stress zoveel behoefte aan glutamine krijgen dat het lichaam het niet meer in voldoende mate kan aanmaken. Het aminozuur is dan ‘voorwaardelijk essentieel’.

Training en spiermassa

Recent onderzoek toont aan dat zware inspanning een dramatisch effect kan hebben op de glutaminereserves van het lichaam. Atleten die intensieve anaerobe trainingen verrichtten vertoonden een glutaminedaling van 45% in het bloedplasma. Als dezelfde atleten gedurende 10 dagen aerobe trainingen verrichtten, daalde de glutamine in het bloedplasma met 50%. Sommigen hadden zelfs na zes dagen herstel nog een verlaagd glutamineniveau. Dit kan erop wijzen dat ze meer glutamine nodig hebben dan hun diëten bieden en hun lever kan produceren. Atleten die hun spieren overbelasten (zonder voldoende tijd voor herstel te nemen en/of zonder glutamine aan te vullen) kunnen een verhoogd risico op infecties lopen en vaak langzaam van blessures herstellen. De amidegroep van L-glutamine draagt bij tot de biosynthese van hexosamines, zoals glucosamine, en kan daardoor gewrichten tegen slijtage en blessures beschermen. Deze onderzoeksresultaten zijn belangrijk voor iedereen die kracht en spiermassa wil opbouwen, omdat glutamine essentieel is voor de spiergroei. Het is het belangrijkste aminozuur voor spierweefsel. De resultaten wijzen erop dat glutamine spierafbraak kan verminderen (antikatabolisch) ten opzichte van de spiergroei (anabolisch) en de concentraties van arginine en glutamaat in het bloedplasma kan verhogen. Deze twee aminozuren houden verband met de productie van HGH (humaan groeihormoon), dat onder meer zorgt voor een groeisignaal aan de spieren. In een andere studie kregen proefpersonen 2 µg glutamine of een placebo te drinken. Na 90 minuten werden de bloedplasmamonsters onderzocht op bicarbonaat en HGH, twee stoffen die door glutamine worden gestimuleerd. De proefpersonen die glutamine hadden ontvangen, vertoonden een significante toename van bicarbonaat (12%) en HGH (tot 430%), terwijl het plasma van degenen die een placebo hadden ontvangen niet was veranderd. HGH wordt geproduceerd door de hypofyse en ondersteunt een verscheidenheid aan gezondheidsfuncties. Volgens onderzoekers begint het HGH-niveau bij mensen rond het dertigste levensjaar te dalen. Sommige deskundigen beweren dat het niveau in de loop der tijd met wel 80% kan dalen. Deze daling veroorzaakt volgens verschillende wetenschappers moderne verouderingssymptomen, zoals onder meer gewichtstoename, verminderde energie, spierverlies (spierafbraak wordt versneld onder zure omstandigheden), rimpels, verminderde alertheid, een verzwakt immuunsysteem en een slechter gezichtsvermogen. Glutamine wordt ook gebruikt voor de aanmaak van de belangrijke antioxidant glutathion. Bicarbonaat fungeert als een buffer in het lichaam om na zware anaerobe inspanningen overtollige zuren (zoals melkzuur) in het bloed en de spieren te neutraliseren. Melkzuur en andere zuren die zich ophopen veroorzaken vermoeidheid en spierpijn en ook voor afbraak van het spierweefsel. Glutamine fungeert zelf ook als een buffer, doordat de negatieve lading ervan de netto positieve lading van zuren (H+) tenietdoet. Glutamine helpt ook bij het verwijderen van overtollige ammoniak, een veel voorkomend afvalproduct in het lichaam.

Insulineresistentie en vetafzetting

Een stijging van het lichaamsgewicht kan leiden tot aanhoudend hoge bloedsuikerniveaus, resulterend in hoge insulineniveaus. Deze aandoening staat bekend als insulineresistentie. Onderzoek toont aan dat glutamine kan helpen bij het normaliseren van de insulineniveaus door het lichaam er gevoeliger voor te maken. Insulineresistentie komt naar schatting voor bij de helft van alle zwaarlijvige mensen en wordt beschouwd als een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk en type II diabetes.

Mentale energie

De hersenen en het centrale zenuwstelsel gebruiken glutamine en andere aminozuren (zoals tyrosine en fenylalanine) en B-vitaminen (zoals choline uit lecithine) om neurotransmitters aan te maken. Dat zijn boodschappers die elektrische impulsen in de hersenen versterken of afzwakken. Deze impulsen beïnvloeden gedachten, emoties, gevoelens en reflexen. Neurotransmitters worden verbruikt als ze hun functie verrichten. Ze moeten weer worden aangemaakt of aangevuld. Het centrale zenuwstelsel kan bij fysieke of geestelijke stress de neurotransmitters sneller dan normaal metaboliseren en de reserves eventueel uitputten.

Wondgenezing

Wanneer het lichaam door bijvoorbeeld verwondingen, brandwonden, trauma’s of chirurgische ingrepen wordt belast, komen er steroïde hormonen, zoals cortisol, in de bloedbaan vrij. Een verhoogd cortisolniveau put de glutaminereserves van het lichaam uit. Glutamine vervult een belangrijke rol in het immuunsysteem en een tekort aan deze stof kan het genezingsproces aanzienlijk vertragen. Uit studies blijkt dat glutaminesupplementen het immuunsysteem versterken. Glutaminesupplementen kunnen ook helpen bij het herstel na ernstige brandwonden.

Inflammatory bowel disease (IBD)

Glutamine helpt bij de bescherming van het slijmvlies van het maag-darmkanaal. Daarom denken sommige deskundigen dat glutaminetekort een rol kan spelen bij het ontwikkelen van IBD. Deze aandoeningen worden gekenmerkt door schade aan het slijmvlies van de dunne en/of de dikke darm met als gevolg ontstekingen, infecties en zweren.

HIV en AIDS

Individuen in een vergevorderd hiv-stadium leiden vaak aan ernstig gewichtsverlies, met name door het verlies van spiermassa. In enkele studies is aangetoond dat gewichtsverlies bij deze patiënten kan worden tegengegaan met een combinatie van glutaminesupplementen en andere essentiële voedingsstoffen.

Obesitas

De resultaten van dierproeven wijzen erop dat glutamine kan helpen om de eetlust te onderdrukken. Er is een grootschalig onderzoek onder mensen vereist om te bepalen of glutaminesupplementen inderdaad van nut kunnen zijn voor zwaarlijvige mensen die willen afvallen.

Buikvliesontsteking

Het is al lang bekend dat glutamine het slijmvlies van het maagdarmkanaal gezond houdt en spierafbraak bij ernstig zieke patiënten onderdrukt. Een gezond darmslijmvlies voorkomt infecties zoals buikvliesontsteking. Dierproeven tonen aan dat een dieet met glutamine het darmslijmvlies kan beschermen, de groei van bacteriën kan remmen en de overlevingskansen van dieren met een buikvliesontsteking kan verhogen. In ziekenhuizen wordt glutamine vaak intraveneus toegediend na een chirurgische ingreep of een trauma.

Overige

Glutamine kan helpen bij de genezing van maagzweren en kan maagontstekingen voorkomen die kunnen ontstaan door het chronisch gebruik van niet-steroïdale ontstekingsremmers.

Voorzorgsmaatregelen

Mensen met een nierziekte, leverziekte of het syndroom van Reye moeten geen glutamine gebruiken. Ouderen hebben vaak een verminderde nierfunctie en moeten wellicht de dosis glutamine verlagen. Glutamine verschilt van glutamaat (van glutaminezuur), natriumglutaminaat (ve-tsin) en gluten. Glutamine heeft geen van de bijwerkingen (hoofdpijn, gezichtsdruk, tintelingen of een branderig gevoel) die worden geassocieerd met overgevoeligheid voor ve-tsin. Mensen met een glutenallergie kunnen zonder problemen glutamine gebruiken. Kanker vormt een contra-indicatie voor glutamine, omdat de stof weefselgroei bevordert.

Glutamine in ons voedsel

Glutamine is overvloedig aanwezig in zowel dierlijke als plantaardige eiwitten. Glutamine komt onder meer voor in rundvlees, varkensvlees, kippenvlees, melk, yoghurt, ricotta, cottagecheese, rauwe spinazie, peterselie en kool. Glutamine is aanwezig in veel eiwitrijke levensmiddelen, zoals vis, vlees, bonen en zuivelproducten. Groentesappen en gefermenteerde levensmiddelen, zoals miso en yoghurt, bevatten kleine hoeveelheden vrije L-glutamine.

• Keast, D., Arstein, D., et al. “Depression of plasma glutamine concentration after exercise stress and its possible influence on the immune system”. Med J Aust. 162 15-8, 1995.
• Maclennan, P.A., Smith, K., et al. “Inhibition of protein breakdown by glutamine in perfused rat skeletal muscle”. FEBS Lett, 257 133-36, 1988.
• Welbourne, T.C. “Increased plasma bicarbonate and growth hormone after an oral glutamine load”. Am J Clin Nut. 61: 1058-61, 1995.
• Welbourne, T.C . en Joshi, S. “Inter-organ glutamine metabolism during acidosis”. Jnl Parent Ent Nut, 14: 7750855, 1990.
• Rudman, D., Kutner M.H., et al. “Impaired growth hormone secretion in the adult population: relation to age and adiposity”. IJ Clin Invest, 67:1361-69, 1981.
• Opara, E.C., Petro A. et al. “L -glutamine supplementation of a high fat diet reduces body weight and attenuates hyperglycaemia and hyperinsulinaemia in C57BL/61 mice”.
• J Nutr. 126: 273-79, 1996. Vicaro, M. et al. “Dietary glutamine affects mucosal function in rats with mild 055-induced colitis”. Journal of Am Soc Nut. 137:1931-1937, 2007.